Hoe schaamte een voedingsbodem is voor eenzaamheid. En wat je eraan kunt doen.
Nov 2
/
Rene Luisman
Herken je dat? Je verlangt al jaren naar een echte relatie. Iemand die net als jij op zoek is naar meer dan een vlugge, oppervlakkige seksdate. Iemand die je accepteert zoals je bent en bij wie je je veilig voelt. Maar steeds vaker vraag je je af of het geluk voor jou wel is weggelegd.
Het is hard werken om je ideale zelf te bereiken
Want als je afgaat op wat je ziet op apps als Grindr, TikTok en Instagram, dan heeft iedereen een strak lichaam, een geweldige partner en een nog beter leven. Als je jezelf niet herkent in dit plaatje heb je misschien het gevoel dat er iets mis met je is of dat je gefaald hebt. En naarmate je ouder wordt, neemt de leegte en eenzaamheid toe. Wat is de zin van dit alles?
In de zoektocht naar de ideale partner stellen we ons ook de vraag wie we willen zijn. In zijn boek Intimacy beschrijft Paul Verhaeghe, doctor in de klinische psychologie, de sterke invloed van sociale media. Je moet dit lichaam hebben, je moet deze dingen eten en je moet deze prestaties leveren. We stellen onszelf steeds hogere eisen en waar je nu staat is nooit goed genoeg. Of zoals de Rode Koningin in Alice in Wonderland zei: ''Je moet hier zo hard rennen als je kunt om op dezelfde plek te blijven. En als je ergens anders wilt komen, moet je minstens twee keer zo hard rennen!’
Hoe groter de afstand tussen wie je bent en wie je wilt zijn, hoe harder je moet werken om je ideale zelf te bereiken.
‘Ik vond het moeilijk om verbinding te maken, alsof ik mezelf niet helemaal durfde te laten zien. Dit komt mogelijk door mijn late coming-out. Nu begrijp ik beter hoe andere mannen hiermee omgaan en wat ik kan doen om me open te stellen.’- Chris
Een zelfbeeld gevormd door schaamte
Veel van onze schaamte wordt veroorzaakt door wat anderen van ons verwachten. Over wie we zijn, hoe we eruit zien, wat we hebben bereikt en wat onze seksuele voorkeuren en fantasieën zijn. Over beter gezegd, wat we denken dat anderen van ons verwachten. Want vaak blijft het bij gedachten lezen en vergeten we onze gedachten bij de ander te checken. We vergelijken onszelf voortdurend met anderen. En we ervaren schaamte als we denken dat we niet zijn wie we zouden moeten zijn. Het is deze schaamte die de afstand tussen jou en de ander vergroot. Zo ontstaat er een perfecte voedingsbodem voor schaamte en eenzaamheid.
Hoe we onszelf beschermen tegen schaamte
Wanneer schaamte optreedt, gaat dit vaak gepaard met gevoelens van angst, schuld, woede of eenzaamheid. Psychotherapeut Stephan Konrad Niederwieser beschrijft in zijn boek Schaamte hoe deze emoties ons denken en voelen overnemen en zelfs kunnen leiden tot depressie, sociale angst en agressie.
Deze gevoelens kunnen zo overweldigend zijn dat je er alles aan doet om het niet te voelen. Je zoekt naar manieren om deze gevoelens te verdoven. Denk bijvoorbeeld aan:
anderen op afstand te houden door jezelf af te zonderen of een rol op je te nemen;
jezelf te verdoven met alcohol, drugs of medicijnen;
te zoeken naar anonieme, vluchtige of risicovolle seks; of
jezelf te verliezen in constant gebruik van social media, gamen of bingewatchen.
Hoe verleidelijk dit gedrag ook is, het lost je schaamte niet op. En jezelf in een nieuwe relatie gooien doet dat ook niet. Zodra de roes voorbij is, val je terug in eenzaamheid of leegte.
Om te begrijpen hoe je constructief met schaamte om kunt gaan, is het goed om eerst te begrijpen waarom homomannen moeite hebben om zich open te stellen. Velen van ons hebben niet geleerd om onszelf op een veiling manier te hechten. En we hebben zeker niet geleerd om onze behoeften rond intimiteit en seksualiteit te bespreken. Wat we op jonge leeftijd misten, zoeken we nu in de relatie met onze partner. Maar wat we vinden is een man die, net als wij, niet heeft geleerd zich open te stellen en emotioneel contact te maken. Relaties waarin beide partners hoog scoren op schaamte, worden gekenmerkt door onzekerheid en gebrek aan communicatie. En dat leidt vaak tot wederzijdse teleurstelling.
Hoe verminder je schaamte?
Het goede nieuws is dat je opnieuw kunt leren om je open te stellen. Daarmee vergroot je de kans op een gezonde relatie. Maar het herkennen, erkennen en doorbreken van oude patronen vergt een flinke dosis moed.
Want om intimiteit en verbinding te ervaren, zul je je eigen imperfecties onder ogen moeten zien. Ergens weet je best dat niemand perfect is. Jij niet, datzelfde geldt voor al die mannen op social media.
Een intieme en eerlijke relatie met jezelf is een voorwaarde voor een intieme en eerlijke relatie met de ander. Als je je niet goed voelt over jezelf, kun je je ook niet goed voelen over iemand anders. De eerste stap is het versterken van de relatie met jezelf. Om je sterke én zwakke punten te omarmen. Om je gevoelens en emoties te erkennen en verantwoordelijkheid te nemen voor je eigen behoeften.
En de tweede stap is om te voorschijn te komen. Niet met een half verhaal waarin je de perfecte versie van jezelf presenteert. Maar met een eerlijk verhaal waarin je jezelf waardeert voor wie je bent. En een verhaal waarin je ook de delen durft te laten zien waar je minder blij mee bent.
Wil je een gezonde, volwaardige relatie opbouwen, dan moet je risico's nemen. Alleen als je van jezelf kunt houden om wie je bent, kun je je echt openstellen voor de ander. En daarmee geef je anderen de kans om van je te houden om wie je werkelijk bent.
Oefening om je zelfbeeld te versterken
Een groot deel van je identiteit wordt bepaald door hoe je naar jezelf kijkt. Vooral door hoe je je lichaam bekijkt en waardeert. Onderstaande oefening helpt je om eventuele negatieve overtuigingen te verzachten. Voor het beste effect herhaal je deze oefening een paar keer per week.
Ga voor de spiegel staan. Beschrijf je lichaam in objectieve, neutrale termen (zwart haar, bruine ogen, rechte schouders, enz.). Noem alles op en sla niets over, ook de delen van je lichaam waar je minder blij van wordt.
Neem even de tijd om na te denken welke oordelen van anderen je bent gaan geloven over wie je bent. Let erop hoe je houding hierdoor mogelijk verandert. Misschien zak je iets in elkaar, voel je spanning of ervaar je een verandering in je gevoelens of emoties.
Sluit nu even je ogen en stel je voor dat je een goede vriend bent. Probeer te kijken met de liefdevolle blik van de ander. Kun je milder naar jezelf kijken? En wat zie je dan?
